โรงเรียนนานาชาติ โอกาสของแหล่งเรียนรู้และชุมชน

โรงเรียนนานาชาติ โอกาสของแหล่งเรียนรู้และชุมชน
เขียนโดย ศุภรัตน์ นามมนตรี และ วรพงศ์ ผูกภู่ (บริษัท อาร์แอนด์ดี ครีเอชั่น จำกัด)

ในโลกของความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการสื่อสาร มีส่วนสำคัญต่อการเปลี่ยนเศรษฐกิจและสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการศึกษาเรียนรู้ของผู้คน การเรียนรู้ไม่ได้จำกัดอยู่ในห้องเรียนหรือสถาบันการศึกษาอีกต่อไป ระบบการศึกษาสมัยใหม่มุ่งเน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง เรียนรู้ผ่านการปฏิบัติและประสบการณ์ตรง และเน้นการสร้างความเชี่ยวชาญและความชำนาญในสายงาน การศึกษาขั้นพื้นฐานโดยเฉพาะระบบการศึกษาที่เป็นสากล ให้ความสำคัญต่อการสร้างกระบวนการเรียนรู้และเสริมสร้างประสบการณ์ทางสังคมและอื่น ๆ ที่บูรณาการเข้ากับการเรียนการสอนได้ ซึ่งจะเห็นได้ชัดในกลุ่มโรงเรียนนานาชาติ

หากพูดถึงโรงเรียนนานาชาติ อาจทำให้นึกถึงจุดเด่นเรื่องระบบการเรียนการสอน ที่ทำให้ผู้ปกครองหลายท่านให้ความสนใจส่งลูกเข้าเรียนมากขึ้น จากข้อมูลของสมาคมโรงเรียนนานาชาติแห่งประเทศไทย ที่ระบุว่า โรงเรียนนานาชาติมีอัตราการเติบโตเฉลี่ย 12% (ย้อนหลัง 8 ปี) ในปี 2560 มีจำนวนโรงเรียนนานาชาติเพิ่มขึ้นถึง 18-20% นับเป็นการขยายตัวแบบก้าวกระโดด (ข้อมูลจาก : กรุงเทพธุรกิจ,ออนไลน์) อาจเนื่องมาจากระบบการศึกษาที่เป็นจุดเด่น ไม่ว่าจะเป็นด้านภาษา ความมั่นใจ ความกล้าแสดงออกของนักเรียน การเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันในสังคมที่แตกต่างทางเชื้อชาติ ความพร้อมใน facility ต่างๆ และอีกหนึ่งจุดเด่นที่เห็นได้ชัด คือ การเรียนการสอนที่เน้นการฝึกทักษะให้นักเรียนคิดและสังเคราะห์ความรู้จากการลงมือทำ กิจกรรมการศึกษาเรียนรู้นอกสถานที่จึงเป็นหลักสูตรที่โรงเรียนนั้นให้ความสำคัญไม่แพ้การเรียนในห้องเรียน

จากการสัมภาษณ์โรงเรียนนานาชาติ 4 แห่ง ในจังหวัดเชียงใหม่ ในประเด็นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้นอกสถานที่ให้กับนักเรียน พบว่า โรงเรียนมีหลักสูตรที่เป็นหน่วยการเรียนรู้ที่เน้นให้นักเรียนได้ออกไปเรียนรู้นอกสถานที่ในทุกระดับชั้น ทั้งระดับชั้นอนุบาล ประถมศึกษา และมัธยมศึกษา ซึ่งการเลือกแหล่งเรียนรู้หรือกิจกรรมการเรียนรู้เป็นไปตามเงื่อนไขของรายวิชาที่เรียน เช่น จะต้องมีความสอดคล้องกับเนื้อหา ตอบวัตถุประสงค์ของรายวิชาที่เรียน  ซึ่งมีหลายครั้งที่โรงเรียนเลือกชุมชนเป็นแหล่งเรียนรู้ เพื่อสร้างสรรค์ประสบการณ์เรียนรู้ใหม่ๆ ช่วยพัฒนาทักษะการสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น อีกทั้งยังทำให้นักเรียนเกิดความสนุกจากการลงมือทำกิจกรรมของชุมชน

ลักษณะการจัดกิจกรรมการศึกษาเรียนรู้นอกสถานที่ของโรงเรียนนานาชาติในเชียงใหม่

การจัดการเรียนรู้แบบไปทัศนศึกษา (Field Trip)
1. แบบ Half day
2. แบบ One day trip
3. แบบ Overnight camp
4. แบบ Camp week

เนื้อหาการเรียนรู้ที่ให้ความสำคัญ
- การพัฒนาชุมชนท้องถิ่น (local area)
- ธรรมชาติ ระบบนิเวศ และสิ่งแวดล้อม
- วัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น
- การเรียนรู้วิถีไทย
- ประวัติศาสตร์
- ความรู้เกี่ยวกับพระมหากษัตริย์ของไทย
- เรื่องของในหลวงรัชกาลที่ 9
- กิจกรรมการสร้างความสัมพันธ์ของคนในกลุ่ม (team building)

รูปแบบกิจกรรมที่ให้ความสำคัญ
§  กิจกรรมที่ทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ ได้สะท้อนความคิดจากกิจกรรม
§  กิจกรรมที่นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง โดยจะเน้นกิจกรรมแบบ workshop เป็นหลัก
§  กิจกรรมเหมาะสมกับช่วงวัย
§  สถานที่จัดกิจกรรมสร้างบรรยากาศให้เกิดการเรียนรู้

ทั้งนี้การเลือกกิจกรรมการเรียนรู้ขึ้นอยู่กับวิชาที่เรียนและวัตถุประสงค์ของรายวิชานั้นๆ นอกจากนี้ รูปแบบของกิจกรรมที่น่าสนใจ ตอบโจทย์หลักสูตรหรือเนื้อหาวิชาที่เรียน รวมถึงผู้ให้ข้อมูลสามารถถ่ายทอดความรู้ได้ถูกต้องชัดเจน โดยเฉพาะการสื่อสารภาษาอังกฤษ หากผู้ให้ข้อมูลไม่สามารถพูดภาษาอังกฤษได้ จำเป็นต้องมีป้ายให้ข้อมูลที่เป็นภาษาอังกฤษ เพื่อให้นักเรียนเข้าใจในเนื้อหานั้น ซึ่งรายละเอียดต่างๆ เหล่านี้ก็เป็นสิ่งที่โรงเรียนให้ความสำคัญเช่นกัน

ความคาดหวังของการจัดกิจกรรมศึกษาเรียนรู้นอกสถานที่
§  กิจกรรมสามารถตอบวัตถุประสงค์ของวิชาเรียน
§  นักเรียนได้รับทักษะและเกิดการรู้ผ่านกิจกรรมที่ได้ลงมือทำ
§  นักเรียนเกิดการสะท้อนความคิดจากสิ่งที่ได้เรียนรู้
§  นักเรียนสามารถนำสิ่งที่ได้เรียนรู้มาต่อยอดในอนาคตได้
§  ข้อมูลความรู้ที่ถูกต้อง ชัดเจน
§  การสื่อสารหรือถ่ายทอดความรู้ด้วยภาษาอังกฤษ ซึ่งสอดคล้องกับหลักสูตรนานาชาติ
§  ได้รับของที่ระลึกจากการทำกิจกรรม work shop ทำให้นักเรียนเกิดความภูมิใจในผลงานของตัวเอง
§  กิจกรรมที่มีความหลากหลาย

ข้อจำกัดของการจัดกิจกรรมศึกษาเรียนรู้นอกสถานที่
§  ความปลอดภัย
§  การแพ้อาหาร
§  การเตรียมความพร้อม เช่น การแต่งกายที่เหมาะสมกับการทำกิจกรรม เป็นต้น
§  จำเป็นต้องมีวิทยากรที่สามารถสื่อสารหรือบรรยายเป็นภาษาอังกฤษ
§  การกำหนดเวลาในการทำกิจกรรมที่ชัดเจน-

จากข้อมูลความต้องการต่อกิจกรรมการเรียนรู้นอกสถานที่ของโรงเรียนนานาชาติในจังหวัดเชียงใหม่ อาจกล่าวได้ว่า โรงเรียนนานาชาติเป็นอีกกลุ่มเป้าหมายหนึ่งที่น่าสนใจสำหรับชุมชนที่มีการจัดการท่องเที่ยวเชิงแหล่งเรียนรู้ เช่น แหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ธรรมชาติ วิถีชีวิต วัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นต้น ซึ่งจะเป็นอีกโอกาสหนึ่งของชุมชนในการให้บริการแหล่งเรียนรู้

อย่างไรก็ตาม แหล่งเรียนรู้ของชุมชนจะต้องมีความพร้อม ตอบโจทย์ความต้องการของโรงเรียนนานาชาติ ทั้งด้านเนื้อหา รูปแบบการนำเสนอกิจกรรมที่น่าสนใจสำหรับนักเรียนแต่ละช่วงวัย สามารถมอบประสบการณ์ ฝึกฝนความคิดวิเคราะห์ของเด็กๆ ได้ ชุมชนที่มีศักยภาพก็สามารถเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายที่เป็นโรงเรียนนานาชาติได้ ซึ่งถือว่าเป็นกลุ่มลูกค้าที่น่าสนใจ นับเป็นโอกาสและความท้าทายของผู้ให้บริการประเภทแหล่งเรียนรู้และชุมชนอย่างมาก